انواع مختلف هوش
راهنمای مطالعه:
معمولا افراد می دانند "هوش" چیست اما نمی توانند تعریف دقیقی از آن ارائه کنند. در گذشته نگاهی تک بعدی در ارزیابی هوش حاکم بود، حال آن که امروزه این دیدگاه گسترده تر شده است.
معمولا افراد می دانند "هوش" چیست اما نمی توانند تعریف دقیقی از آن ارائه کنند. در گذشته نگاهی تک بعدی در ارزیابی هوش حاکم بود، حال آن که امروزه این دیدگاه گسترده تر شده است.
هوش ۹ مولفه دارد اما در نظام آموزشی و مدارس بیشتر به هوش ریاضی توجه دارند و به انواع دیگر هوش بهای چندانی داده نمی شود. برای مثال اگر درس ریاضی یا زبان خارجی شما ضعیف باشد ممکن است استعداد شما در زمینه های دیگر به عنوان یک مهارت قابل قبول پذیرفته شود اما در جامعه هوش به حساب نمی آید! در صورتی که شما هم فرد باهوشی هستید اما هوش شما در حوزه ی سیستم آموزشی تعریف نشده است.
در سال ۱۹۸۳ یک روانشناس آمریکایی به نام "هوارد گارنر" هوش را در ۹ بخش دسته بندی کرد. در حالی که دیگر دانشمندان هوش را تنها به مهارت های فردی نسبت می دادند، گارنر توجه خود را به نوع هوش معطوف کرد. این مهارت ها بنا به اظهار نظر وی در ۹ دسته ی زیر قرار می گیرند:
۱. هوش طبیعت گرایی
افرادی که از این نوع هوش برخوردار هستند، نسبت به سایرین، طبیعت زنده مانند گیاهان و حیوانات را با نگاه دقیق تری می بینند. ضمن این که اشیاء بی جان هم از نگاه آن ها دور نمی ماند. هوش طبیعت گرایی در جریان سیر تکاملی انسان به وجود آمده است. چرا که گذشتگان ما اکثرا کشاورز یا شکارچی بوده اند و در روند رشد این مهارت ها، علمی مثل گیاه شناسی و مهارتی مثل آشپزی شکل گرفته است. عده ای بر این باور هستند که در دنیای امروز از هوش طبیعت گرایی افراد استفاده ی چندان مفیدی نمی شود و این هوش بیشتر صرف درک تفاوت مدل های اتومبیل، کفش، نوع آرایش و دیگر موارد مشابه می شود.
۲. هوش موسیقایی
هوش موسیقی به توانایی فرد در تشخیص گام، ریتم، طنین و تن صدا مربوط است. بین موسیقی و احساس رابطه ی عمیقی وجود دارد؛ ضمن این که هوش موسیقایی با ریاضی هم وجوه مشترکی دارد. بیشتر صاحبان این هوش، در حال زمزمه کردن یک آهنگ یا ضرب گرفتن هستند. آن ها نسبت به دیگر افراد به صداهای محیط حساسیت بیشتری نشان می دهند.
۳. هوش ریاضی
هوش ریاضی به توانایی محاسبه، تعیین مقدار، بررسی فرضیات و انجام عملیات ریاضی ارتباط دارد. داشتن این هوش به ما قدرت می دهد تا با استفاده از مفاهیم انتزاعی و طرز فکر نمادین، روابط و ارتباطات را درک کنیم. افرادی که در حوزه ی ریاضیات هوش بالایی دارند، معمولا به الگوها، دسته بندی های مختلف و روابط موضوعات با یکدیگر علاقه مند هستند. آن ها دوست دارند خود را درگیر مسائل محاسباتی و بازی های استراتژیک کنند.
۴. هوش معنوی
افرادی که هوش معنوی بالایی دارند، پرسش های عمیقی را مطرح می کنند. مسائلی مانند وجود انسان، معنای هستی، علت تولد و مرگ برای آن ها جالب و چالش برانگیز است.
۵. هوش میان فردی
هوش میان فردی به توانایی درک و تعامل موثر با دیگران ارتباط دارد. این هوش شامل ارتباطات موثر کلامی و غیرکلامی و توانایی جلب توجه دیگران است. ضمن این که هوش میان فردی بالا باعث می شود که نسبت به رفتار و خلق و خوی افراد حساسیت نشان دهیم و توانایی سرگرم کردن آن ها را داشته باشیم. معلم ها، مددکاران اجتماعی، بازیگران و سیاست مداران در صورتی موفق هستند که بتوانند هوش میان فردی خود را ابراز کنند. جوانان و نوجوانانی که هوش میان فردی بالایی دارند همواره می خواهند رهبری هم سالان خود را بر عهده بگیرند و به خوبی می توانند با دیگران ارتباط برقرار کنند و احساسات و انگیزه های آن ها را درک کنند.
۶. هوش بدنی
هوش بدنی در رابطه با دستکاری اشیا و برخورداری از مهارت های بدنی است. این نوع از هوش به هماهنگی ذهن و بدن نیاز دارد. ورزشکاران، رقاصان، جراحان و صنعتگران از جمله افرادی هستند که هوش بدنی بالایی دارند.
۷. هوش کلامی
هوش کلامی توانایی در بیان منظور و توضیح احساسات است. این نوع هوش به ما اجازه می دهد تا مفهوم کلمات را درک کنیم و با به کار گیری مهارت کلامی ، به زبان خود منظورمان را به مخاطب برسانیم. شاعران، رمان نویسان، روزنامه نگاران و سخنران های عمومی از جمله اقشاری هستند که هوش کلامی آن ها نسبت به سایرین بالاتر است. افراد جوان و نوجوانی که هوش کلامی دارند به نوشتن علاقه مند هستند و از کارهایی مانند کتاب خواندن، داستان گفتن و حل کردن جدول کلمات لذت می برند.
۸. هوش درون فردی
هوش درون فردی به شناخت فرد از خود، خواسته ها و احساساتش وابسته است. وقتی کسی دارای هوش درون فردی باشد بهتر می تواند برای آینده اش برنامه ریزی کند چرا که نسبت به خود شناخت کافی دارد و می داند چه چیزهایی می خواهد و چه چیزهایی را نمی خواهد. هوش درون فردی تنها مربوط به ارتباط فرد با خودش نیست بلکه ارتباط با دیگر افراد را هم در بر می گیرد. نمونه ی بارز صاحبان این نوع هوش، روانشناسان، رهبران روحانی و فلاسفه هستند. نوجوانان و جوانانی که هوش درون فردی بالایی دارند، ممکن است خجالتی به نظر بیایند. آن ها نسبت به احساسات خود اشراف کامل دارند و از انگیزه های درونی بالایی برخوردار هستند.
۹. هوش فضایی
هوش فضایی به درک پدیده های دیداری مربوط می شود. افرادی که هوش فضایی بالایی دارند، ابعاد را بهتر از سایرین تخمین می زنند و در جهت شناسی قوی تر عمل می کنند.
چنانچه افراد در کشف هوش غالب خود کوتاهی کنند و فشار جامعه، علاقه مندی و مسیر حرکت آن ها را انتخاب کند، طبیعتا خسارات جبران ناپذیری به خود وارد کرده اند.
هوش ۹ مولفه دارد اما در نظام آموزشی و مدارس بیشتر به هوش ریاضی توجه دارند و به انواع دیگر هوش بهای چندانی داده نمی شود. برای مثال اگر درس ریاضی یا زبان خارجی شما ضعیف باشد ممکن است استعداد شما در زمینه های دیگر به عنوان یک مهارت قابل قبول پذیرفته شود اما در جامعه هوش به حساب نمی آید! در صورتی که شما هم فرد باهوشی هستید اما هوش شما در حوزه ی سیستم آموزشی تعریف نشده است.
در سال ۱۹۸۳ یک روانشناس آمریکایی به نام "هوارد گارنر" هوش را در ۹ بخش دسته بندی کرد. در حالی که دیگر دانشمندان هوش را تنها به مهارت های فردی نسبت می دادند، گارنر توجه خود را به نوع هوش معطوف کرد. این مهارت ها بنا به اظهار نظر وی در ۹ دسته ی زیر قرار می گیرند:
۱. هوش طبیعت گرایی
افرادی که از این نوع هوش برخوردار هستند، نسبت به سایرین، طبیعت زنده مانند گیاهان و حیوانات را با نگاه دقیق تری می بینند. ضمن این که اشیاء بی جان هم از نگاه آن ها دور نمی ماند. هوش طبیعت گرایی در جریان سیر تکاملی انسان به وجود آمده است. چرا که گذشتگان ما اکثرا کشاورز یا شکارچی بوده اند و در روند رشد این مهارت ها، علمی مثل گیاه شناسی و مهارتی مثل آشپزی شکل گرفته است. عده ای بر این باور هستند که در دنیای امروز از هوش طبیعت گرایی افراد استفاده ی چندان مفیدی نمی شود و این هوش بیشتر صرف درک تفاوت مدل های اتومبیل، کفش، نوع آرایش و دیگر موارد مشابه می شود.
۲. هوش موسیقایی
هوش موسیقی به توانایی فرد در تشخیص گام، ریتم، طنین و تن صدا مربوط است. بین موسیقی و احساس رابطه ی عمیقی وجود دارد؛ ضمن این که هوش موسیقایی با ریاضی هم وجوه مشترکی دارد. بیشتر صاحبان این هوش، در حال زمزمه کردن یک آهنگ یا ضرب گرفتن هستند. آن ها نسبت به دیگر افراد به صداهای محیط حساسیت بیشتری نشان می دهند.
۳. هوش ریاضی
هوش ریاضی به توانایی محاسبه، تعیین مقدار، بررسی فرضیات و انجام عملیات ریاضی ارتباط دارد. داشتن این هوش به ما قدرت می دهد تا با استفاده از مفاهیم انتزاعی و طرز فکر نمادین، روابط و ارتباطات را درک کنیم. افرادی که در حوزه ی ریاضیات هوش بالایی دارند، معمولا به الگوها، دسته بندی های مختلف و روابط موضوعات با یکدیگر علاقه مند هستند. آن ها دوست دارند خود را درگیر مسائل محاسباتی و بازی های استراتژیک کنند.
۴. هوش معنوی
افرادی که هوش معنوی بالایی دارند، پرسش های عمیقی را مطرح می کنند. مسائلی مانند وجود انسان، معنای هستی، علت تولد و مرگ برای آن ها جالب و چالش برانگیز است.
۵. هوش میان فردی
هوش میان فردی به توانایی درک و تعامل موثر با دیگران ارتباط دارد. این هوش شامل ارتباطات موثر کلامی و غیرکلامی و توانایی جلب توجه دیگران است. ضمن این که هوش میان فردی بالا باعث می شود که نسبت به رفتار و خلق و خوی افراد حساسیت نشان دهیم و توانایی سرگرم کردن آن ها را داشته باشیم. معلم ها، مددکاران اجتماعی، بازیگران و سیاست مداران در صورتی موفق هستند که بتوانند هوش میان فردی خود را ابراز کنند. جوانان و نوجوانانی که هوش میان فردی بالایی دارند همواره می خواهند رهبری هم سالان خود را بر عهده بگیرند و به خوبی می توانند با دیگران ارتباط برقرار کنند و احساسات و انگیزه های آن ها را درک کنند.
۶. هوش بدنی
هوش بدنی در رابطه با دستکاری اشیا و برخورداری از مهارت های بدنی است. این نوع از هوش به هماهنگی ذهن و بدن نیاز دارد. ورزشکاران، رقاصان، جراحان و صنعتگران از جمله افرادی هستند که هوش بدنی بالایی دارند.
۷. هوش کلامی
هوش کلامی توانایی در بیان منظور و توضیح احساسات است. این نوع هوش به ما اجازه می دهد تا مفهوم کلمات را درک کنیم و با به کار گیری مهارت کلامی ، به زبان خود منظورمان را به مخاطب برسانیم. شاعران، رمان نویسان، روزنامه نگاران و سخنران های عمومی از جمله اقشاری هستند که هوش کلامی آن ها نسبت به سایرین بالاتر است. افراد جوان و نوجوانی که هوش کلامی دارند به نوشتن علاقه مند هستند و از کارهایی مانند کتاب خواندن، داستان گفتن و حل کردن جدول کلمات لذت می برند.
۸. هوش درون فردی
هوش درون فردی به شناخت فرد از خود، خواسته ها و احساساتش وابسته است. وقتی کسی دارای هوش درون فردی باشد بهتر می تواند برای آینده اش برنامه ریزی کند چرا که نسبت به خود شناخت کافی دارد و می داند چه چیزهایی می خواهد و چه چیزهایی را نمی خواهد. هوش درون فردی تنها مربوط به ارتباط فرد با خودش نیست بلکه ارتباط با دیگر افراد را هم در بر می گیرد. نمونه ی بارز صاحبان این نوع هوش، روانشناسان، رهبران روحانی و فلاسفه هستند. نوجوانان و جوانانی که هوش درون فردی بالایی دارند، ممکن است خجالتی به نظر بیایند. آن ها نسبت به احساسات خود اشراف کامل دارند و از انگیزه های درونی بالایی برخوردار هستند.
۹. هوش فضایی
هوش فضایی به درک پدیده های دیداری مربوط می شود. افرادی که هوش فضایی بالایی دارند، ابعاد را بهتر از سایرین تخمین می زنند و در جهت شناسی قوی تر عمل می کنند.
چنانچه افراد در کشف هوش غالب خود کوتاهی کنند و فشار جامعه، علاقه مندی و مسیر حرکت آن ها را انتخاب کند، طبیعتا خسارات جبران ناپذیری به خود وارد کرده اند.
درباره این مطلب دیدگاهی بنویسید...
آدرس پست الکترونیک شما منتشر نخواهد شد.