در شبکه ملی اطلاعات دقیقا چه اتفاقی می افتد؟ دور قمری نزنیم!

از زمان ارائه طرح شبکه ملی اطلاعات گزارش های متعددی در این خصوص از سوی رسانه ها منتشر شده است اما هیچ یک به درستی توضیح نداده اند که دقیقا در شبکه ملی اطلاعات چه اتفاقی می افتد، در شبکه ملی اطلاعات ارتباط بسیار ساده و ارزان است و دیگر نیازی نیست برای برقراری ارتباط دور قمری بزنیم.

تعداد بسیاری از کشورها دردنیا اطلاعات کاربرانشان را در بستر شبکه ای واحد و داخلی در فضایی امن و ارزان جا به جا می کنند، بستری که در هر یک از این کشور ها دارای نامی خاص است اما در نهایت به نامی متحد با عنوان شبکه ملی اطلاعات می رسد.

در لیست این کشورها نام استرالیا با شبکه باند وسیع ، برزیل با شبکه سلامت، هند با شبکه ملی دانش، امریکا با طرح پهنای باند ملی در مقیاس وسیع، چین، کره جنوبی، ژاپن، آلمان، کویت و ... به چشم می خورد.

این فضای امن برای کشورهای پیشرفته از اهمیت بیشتری برخودار است به طور مثال در امریکا شبکه بین ایالتی وجود دارد که شمار آن به 50 شبکه می رسد و این امنیت تا بدان جان پیش رفته که حتی سایر ایالت ها به شبکه های طراحی شده برای ارتباط بین ایالتی دو ایالت دیگر دسترسی ندارند.

کشورر کره جنوبی نیز 80 درصد حجم ترافیک مصرفی کاربرانش را از طریق شبکه داخلی تامین می کند و اخبار حاکی از آنست که برزیل نیز قصد خداحافظی با اینترنت امریکایی را دارد.


در ایران اما اواخر سال 84 بود که بحث شبکه ملی اطلاعات با عنوان اینترنت ملی با هدف دسترسی کاربران ایرانی به پهنای باند 20 مگابایت بر ثانیه، اتصال 60 درصد خانواده ها و تمام کسب و کارها به شبکه تا پایان برنامه پنجم و ارائه الکترونیکی صددرصد خدمات دولت به دولت مطرح شد.

مسئولان می گفتند می خواهیم وابستگیمان را به اینترنت جهانی کاهش دهیم، راست می گفتند اما این مفهوم طوری دهان به دهان چرخید و متاسفانه برایش توضیحی درست ارائه نشد که مردم فکر کردند قرار است با راه اندازی شبکه ملی اطلاعات با شبکه های جهانی خداحافظی کنیم!

در این میان بماند که پروژه تاسیس و راه اندازی شبکه ملی اطلاعات با ساختاری مشخص و نیروهایی معین شکل گرفت و حال 11 سال از آغاز به کارش می گذرد و همچنان در میان وعده و وعیدهای مسئولان دست و پا می زند.

اما به راستی با راه اندازی شبکه ملی اطلاعات باید با شبکه های جهانی خداحافظی کنیم؟ در شبکه ملی اطلاعات چه اتفاقی می افتد که ما از آن بی خبریم و شاید اگر می دانستیم بارها آن را مطالبه کرده بودیم و حال بدون قطع ارتباط با جهان اینترنتی امن، سریع و ارزان در اختیار داشتیم.

در شبکه ملی اطلاعات ما پهنای باند اختصاصی داریم، دیگر نباید برای ارتباط داخل با داخل اینترنت خارجی مصرف کنیم و هزینه هایمان حداقل 100 برابر کاهش پیدا می کند و البته خیالمان راحت است که عمده اطلاعاتمان تنها در کشور خودمان ذخیره می شود و ضریب امنیت در آن بسیار بالا است و مزیت دیگر اینکه مسیر شغلی برای بسیاری از جوانان باز می شود و هر شخصی که تولید محتوا کند می تواند درآمد داشته باشد و هویت فرد تولید کننده کاملا مشخص است.



هّم و غّم شبکه ملی اطلاعات حذف واسطه ها

روند ارسال و دریافت اطلاعات مبتنی بر وب را بین دو نفر در کشور خودمان مرور می کنیم.

وقتی محتوایی را از طریق اینترنت برای دوستان خود می فرستید ابتدا این اطلاعات در ISP (سرویس های ارائه دهنده اینترنت) و سپس در PAP (ارائه دهنگان خدمات داده ها و ایجاد پورت) ذخیره می شود. شرکت ارتباطات زیرساخت سومین مکانی است که اطلاعات شما را در خود ذخیره می کند.

پیام شما پس از ذخیره در سه نقطه کشور به سرورهای ارتباطی کشورهای همسایه فرستاده و مسیری طولانی را طی می کند تا به امریکا برسد در امریکا نیز اطلاعات شما در دو نقطه دیگر ذخیره شده و سپس به سرور اصلی مورد نظر استفاده شما می رسد و مجدد همین مسیر طولانی را طی می کند تا به دوست شما که دریافت کننده است برسد.

این مسیر طولانی را که یک روال عادی به شمار میرود و سالهاست اتفاق می افتد بدون احتساب سرقت اطلاعاتی، تجارت های پر سود و ... از ذهن بگذرانید. در طول این مسیر اطلاعات شما در 3 نقطه در داخل کشور و سیزده نقطه در خارج از کشور ذخیره می شود!

اما منطق راه اندازی شبکه ملی اطلاعات می گوید وقتی ارسال کننده و دریافت کننده اطلاعات هر دو در یک کشور هستند چه نیازی است که اطلاعات خود را به امریکا بفرستند؟ همه هّم و غّم شبکه ملی اطلاعات این است که واسطه ها را حذف کند تا هم امنیت بالا برود و هم هزینه پایین بیاید.

دور قمری نزنیم!

در ادامه به مفهوم Cloud یا ابر در شبکه ملی اطلاعات می پردازیم.

در شبکه ملی اطلاعات برای هر شهر یک ابر اطلاعاتی طراحی شده است، وقتی دو نفر با یکدیگر ارتباط می گیرند اطلاعاتشان در ابر همان شهر ذخیره می شود و به هم می رسد، این اطلاعات حتی به شهرها و استان های دیگر کشور خودمان هم نمی رود چه رسد به کشورهای همسایه و امریکا! با حذف این واسطه ها سرعت خواهیم داشت و ارتباطمان سالم و ارزان نیز می شود.

مرحله بعد؛ فرض کنید فرستنده اطلاعات در تهران است و گیرنده آن در اهواز، اطلاعات فرستنده در ابر تهران و اطلاعات گیرنده در ابر اهواز ذخیره می شود و وزارت ارتباطات به وسیله IXP (مرکز تبادل ترافیک) ابر اطلاعاتی دو شهر را به یکدیگر متصل می کند و اطلاعات باز هم بدون سیر مسیر طولانی در یک سفر جهانی به هم میرسد.

مرحله سوم؛ فردی از ایران می خواهد با شخصی دیگر در خارج از کشور ارتباط بگیرد، اطلاعات هر فرد در ابر ملی ذخیره می شود و این ابرهای ملی به وسیله IXP بین المللی به هم میرسند. بازهم نیازی نیست که اطلاعات تا ایالات متحده آمریکا برود و در آنجا ذخیره شود.

شبکه ملی اطلاعات برنامه ای نیز برای علاقمندان به دانلود فیلم و عکس و ... نیز دارد. بر اساس طراحی های انجام شده در شبکه ملی اطلاعات اگر فیلمی از یکی از شهرهای ایران دانلود شود که ورودی آن در خارج از کشور باشد اطلاعات آن فیلم در ابر همان شهر ذخیره می شود و نفر دومی که علاقمند به دانلود آن فیلم در ایران است دیگر نیازی نیست از مبدا اصلی این فیلم را لود کند و میتواند از اطلاعات ذخیره شده در کشور استفاده نماید، بدین صورت هزینه ها نیز کاهش می یابد و تقسیم می شود.

با اطلاعاتی که در ابتدای گزارش ارائه شد باید اذعان داشت کشورهای متعددی از سیستم شبکه ملی اطلاعات به هدف سرعت، امنیت و ارزان بودن با عناوین مختلف بهره می برند و جالب اینجاست که برخی کشورها طرح اولیه این اقدام را از کشور ما گرفت اند و خودمان از آن غافلیم.

11 سال است منتظریم برای رسیدن دو ابر به هم، ابرهایی که قرار است در دنیای کنونی که ارتباطاتمان بیشتر رنگ و بوی مجازی به خود گرفته ما را ارزان، سریع و امن در یک مسیر کوتاه به هم برساند، ابرها می خواهند ما دور قمری نزنیم!

و در آخر اینکه به معنای واقعی هدف از ایجاد شبکه ملی اطلاعات کاهش وابستگی به اینترنت جهانی است اما این بدان معنا نیست که ما ارتباطمان را با جهان قطع کنیم.